Oranje bril ingezet tegen schadelijk effect nachtdienst
- Geplaatst op
- Door Hendriëlle - Vrijheid in de zorg
Nachtwerkproblematiek kun je bij dit type roosters helaas niet oplossen, maar je kunt wel de negatieve effecten ervan verminderen of verzachten. Daar richt deze methode zich ook op.
Lees het volledige interview op de site van Vrijheid in de zorg
Nachtdiensten zijn schadelijk voor de gezondheid. Wie veel nachtdiensten draait, loopt een verhoogd risico op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten en diverse slaapstoornissen. Dat risico wordt groter naarmate mensen langere tijd nachtdiensten draaien. Werken in de nacht verstoort het bioritme, waardoor gezondheidsproblemen kunnen ontstaan. Nachtwerkproblematiek valt niet volledig op te lossen, maar er zijn wel een aantal strategieën die hierbij kunnen helpen. Zo kan een speciale bril de negatieve effecten van blauw dag- of kunstlicht op de biologische klok verminderen.
In het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch wordt geëxperimenteerd met speciale brillen, gezonde voeding en een zogenaamde ‘energy pod’. Dit alles om de schadelijke effecten van de nachtdienst te verminderen. De maatregelen zijn als proef geïntroduceerd onder 75 medewerkers die nachtdiensten draaien.
Nachtwerk interventie
De laatste jaren introduceert Koos Meijer met zijn bedrijven KM Human Factors Engineering en Somnoblue een vergelijkbare interventie bij Defensie, offshore-industrie, topsport en consultancybedrijven. “Deze methode verhoogt menselijke prestaties en vitaliteit door de efficiëntie van de slaap te verhogen en vermoeidheid tegen te gaan. Verder pakt het de negatieve effecten van het werken in ploegendiensten aan door de blootstelling aan blauw licht te reduceren met een speciale bril”, legt hij uit. De Somnoblue bril optimaliseert de natuurlijke aanmaak van melatonine, een hormoon dat het lichaam een signaal afgeeft wanneer het nacht is. “Dit is beter voor de slaap en de gezondheid. Vaak wordt het aangeraden om een zonnebril te dragen in de ochtend na een nachtdienst, helaas is dit niet voldoende gezien ze niet de juiste golflengten filteren.”
Foto: HagaZiekenhuis CCU
Gebruiksinstructies rondom uw ploegendienst
Na een dagdienst: Draag de bril 1 à 2 uur voor het slapen gaan.
Na een nachtdienst: Draag de slaapbril na een nachtdienst, maar niet in de auto of tijdens werk. In de auto kunt u een donkere zonnebril dragen.
NASA Lichttherapie
Tien jaar geleden heeft hij zelf nachtwerkstages gedaan in de offshore-industrie. “Toen had ik overdag veel problemen met slapen. Tegelijk lukte het slecht om ’s nachts actief en gefocust te zijn. Achteraf bleek ik die periode een ‘circadiane ritme slaapstoornis’ te hebben door de blootstelling aan daglicht op het verkeerde moment vlak voor de slaap. Toen ik klaar was met civiele techniek, ben ik psychologie gaan studeren. Ik wilde meer weten over hoe het menselijk brein werkt met betrekking tot prestaties, veiligheid en gezondheid. Tijdens mijn master kwam ik erachter dat NASA licht inzet om de biologische klok gelijk te zetten aan het slaap-waakrooster. Ik dacht: als ik dezelfde kennis toen gehad zou hebben, was het probleem opgelost.” De methode heeft hij eerst via Defensie aan de man gebracht, vervolgens in de offshore, toen in de topsport, consultancybureaus en advocatenbureaus.
Workshops
“Sinds dit jaar richt ik mij meer op de zorg, omdat er veel nachtwerkproblematiek is. De komende periode zal ik met het Isalaziekenhuis en het Maasstadziekenhuis voor de IC- en oncologieafdeling projecten uitvoeren door verschillende workshops te geven. Nachtwerkproblematiek kun je bij dit type roosters helaas niet oplossen, maar je kunt wel de negatieve effecten ervan verminderen of verzachten. Daar richt deze methode zich ook op. Waar heb je tijdens nachtdiensten invloed op? Aan de blootstelling aan licht d.m.v. blauw licht werende brillen, de slaaphygiëne, voeding en de powernaps. Een van de doelen van de interventies is de algemene slaapkwaliteit te verhogen, zodat je niet aan een slaapschuld aan de nachtdiensten begint.”
Somnoblue blauw licht filter bril
Hoe kun je ervoor zorgen dat de biologische klok niet van streek raakt door blootstelling aan licht? “Sommigen komen rond zes uur thuis, dan is de zon al op. Vlak voor het slapen gaan is het niet gunstig om met blauw licht in contact te komen. Helaas kun je vrijwel geen melatonine aanmaken als er nog blauw licht is, ook van kunstverlichting. In die fase is het verstandig om de blauw licht werende bril op te doen. Met de bril op lijkt het voor de hersenen volledig donker. De lichtsensor in ons oog, die onze biologische klok helpt te kalibreren, is gevoelig voor specifiek blauw licht. De oranje bril blokkeert dit type licht. Als je voor het slapengaan de bril opdoet, denken de hersenen: het is donker, dan kun je gemakkelijk op een natuurlijke wijze melatonine aanmaken.
Melatonine het nachthormoon
Dat is gezonder voor je lichaam, omdat melatonine een sterke anti-oxidant is en zelfs DNA-schade kan voorkomen. In de zorg roteren de ploegendiensten zo snel, dat je in veel gevallen de problemen helaas niet volledig kunt oplossen. Maar je kunt het wel iets verbeteren, sowieso de eerste fase van de slaap en de eetpatronen beter maken.”
Scenario's voor het gebruik van de bril
Als je een nachtdienst hebt gedraaid, kun je onderweg naar huis op de fiets of in het OV de bril al opdoen. “Voor je hersenen is het weer donker, het blauwe licht is gefilterd. Je hebt een hoop scenario’s waarbij het een handig hulpmiddel is.” “Denk hierbij aan het moment bij thuiskomst in de vroege ochtend na een nachtdienst, tijdens een licht ontbijt of tijdens het normale relaxmomentje voor het slapen gaan in de vroege morgen. Natuurlijk is het ook goed om de bril te dragen in de avond voor het slapen gaan enkele dagen voor de nachtdienst. In dit geval simuleert de bril het natuurlijke ‘avondsignaal’ van een zonsondergang. Dit draagt bij aan een effectiever slaapritueel, optimaliseert de natuurlijke aanmaak van melatonine en maakt de kans kleiner dat je al vermoeid aan een nachtdienst begint.
Let op:
De Somnoblue brillen reduceren de negatieve effecten van blauw kunst- en daglicht op de biologische klok en de slaap. De brillen zullen slaapproblemen rondom de nachtdienst niet oplossen, ze zijn een onderdeel van een integrale nachtdienstinterventie.
Video project LUMC (bron)
Somnoblue bij Intensive Care afdelingen in de zorg:
Momenteel worden onze Somnoblue brillen toegepast bij nachtdienstinterventies bij de Intensive Care afdelingen van het LUMC, Radboud Universitair Medisch Centrum, HagaZiekenhuis, St. Antonius Ziekenhuis, AMC, Isala, Rijnstate, UMC Utrecht en het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Verder wordt onze slaapbril al enige jaren gebruikt in de Nederlandse offshore industrie (lees meer) en in de topsport (lees meer) om de prestaties en vitaliteit verder te optimaliseren. Zie hier meer informatie over deze interventies.
Geschreven door Hendriëlle - Vrijheid in de zorg
POSITIEVE REACTIES
“Het is prettig voor de ogen en geeft het gevoel dat je moet gaan slapen.”
“Ik weet niet of het tussen mijn oren zit maar ik heb het idee dat ik minder vaak wakker wordt gedurende de nacht. Ik heb ook het idee dat ik meer uitgerust ben. Hierbij wil ik wel opmerken dat ik geen nachtdiensten doe.”
“Ik ben positief, tijdens uur opzetten voor het slapen, slaperig gevoel en prikogen. Slaap lijkt dieper en ik word netjes voor de wekker wakker"
“Inslapen gaat makkelijker, ook veel gebruikt na de avonddienst. De volgende ochtend met meer energie wakker geworden. Ik zou het aanraden ook aan de mensen die avonddienst hebben om sneller in slaap vallen.”
“Prima, je slaap verbetert en je slaapt langer door.”
“Ik was verbaasd dat ik langer sliep en beter uitgerust was. Normaal in de ochtend nooit fit wakker geworden en nu wel. Moet nu opletten dat ik me niet verslaap. Ik slaap ook langer door. Ik denk dat dit voor mensen met wisseldiensten beter voor hun gezondheid is.”
“Goede ervaring. Ik lijk uitgeruster. Ik voel me er fitter bij, dus anderen misschien ook.”
“Erg tevreden. Je wordt echt moe tijdens het dragen. Gezien de korte afstand van werk niet op gedaan na mijn nachtdiensten. Je word wel erg moe tijdens het dragen van de bril maar vaak vergeet je hem op te doen. Ik zou het met name aanraden aan mensen die moeilijk in slaap vallen.”
“Ik sliep beter door en naar mijn idee, vaster”
“Ik gebruikte de bril vooral als ik uit mijn nachtdiensten kwam, i.v.m. het omschakelen. Hierbij heeft de bril mij goed geholpen. Het viel me op dat ik echt vermoeider werd na het dragen van de bril en hierdoor sneller in slaap viel.”
“Een serie van twee nachtdiensten gedragen na de dienst, ik kwam goed in slaap. Wat me opviel was dat het in slaap komen leek sneller leek te gaan. Doorslapen en vastigheid leek gelijk aan wat ik gewend ben.”
“Viel goed in slaap savonds. Wel rommelig geslapen, maar meer dan normaal. Beter geslapen dan normaal. Wel onrustig, maar niet meer tot laat in de nacht wakkerliggen. Tijdens de nachtdiensten heb ik er niet zoveel aan, maar om na de nachtdiensten ook snachts weer goed te gaan slapen heeft het zeker positief bijgedragen in de kwaliteit en de duur van mijn slaap. Beter uitgerust betekent fitter op het werk.”
“Ik viel sneller in slaap en ik sliep dieper. Ik zou het aanraden omdat je slaap beter wordt.”
“Goede ervaringen , meer rust bij het in slaap komen na een dienst. Door de kleur van de glazen kreeg ik meer rust voor mijn ogen.”
“Fijne bril om te gebruiken. sliep er niet langer door maar werd er wel uitgeruster door wakker.”
“Zo veel mogelijk opgezet voor t slapen, uit de nachtdienst. Ik viel sneller in slaap.”
“Met name na de nachtdienst sliep ik dieper en mijn ogen kwamen beter tot rust.” “Het is prettig voor de ogen en geeft het gevoel dat je moet gaan slapen.”
“Wisselend positief, de ene keer zijn de resultaten beter dan de andere keer maar over het algemeen behaal ik een positief resultaat en slaap ik beter en vaak ook langer. Er zit verschil tussen wanneer ik de bril wel of niet draag. Bij het wel dragen slaap ik vaak beter en langer.”
“Goed, ik merkte dat ik dieper sliep, makkelijk in slaap viel, uitgeruster wakker werd. Ook voelde ik me na het opzetten van de bril al snel slaperig worden. Nadeel is wel dat je echt een bril op moet zetten dus er is wel een specifieke handeling voor nodig die je ook kan vergeten. Verder lees ik graag in bed en dan ligt het niet lekker met een bril op.”
NEGATIEVE REACTIES
“Snel inslapen, maar na paar uur weer wakker. Het inslapen ging beter, maar na ca. 4uur was ik steevast weer wakker, dit heb ik normaal gesproken niet vaak. Als je de bril 's avonds opzet dan merk je op een gegeven moment wel dat je slaperig wordt.”“Het hielp mij niet.”
“Het werkte deels wel maar ook vaak niet.”
“Wisselend”
“Het inslaap komen is nooit een probleem maar het doorslapen wel de bril heeft dit niet beter gemaakt.“
“Helaas heeft de bril geen effect voor mij slaap niet langer en voel me niet meer uitgerust ik werd na 4 uur toch wakker”
“Het helpt snel om moe te worden maar slaap er niet langer door.”
“Helaas niet het resultaat wat ik had gehoopt had mij ingeschreven vanwege dat ik al vroeg wakker ben na mijn na dienst en inslapen daarna moeizaam of niet gaat, ik had tijdens de uitleg al gehoord dat het waarschijnlijk daarvoor niet effectief zal zijn en dit is zo gebleken. Als je niet in slaap kunt komen dan zal hij misschien meer effect hebben dan voor door te slapen.”
“Op zich goed om het licht te filteren, maar je ziet ook gelijk in het algemeen minder. Het hielp me voor een dagdienst wel om op tijd, makkelijker, in slaap te komen. De bril niet zo'n groot effect heeft dat het echt een bijdrage zal leveren aan je vitaliteit en/of veiligheid binnen het ziekenhuis. Enkele mensen zullen het als nuttig ervaren, maar de grootste groep ziet denk geen significante meerwaarde, denk ik.”
“Gaf niet het gewenste resultaat. Inslapen is nooit probleem geweest maar het doorslapen geeft problemen. Bij een ieder is dat misschien verschillend kan alleen uit ervaring spreken.”
